Eğitimin Eğitimi

中文很难学  Burada ne yazıyor?

“Çince öğrenmek çok zor”.

Latin alfabesini kullanan toplumlarda yaşayan insanların Çince bir yazıya bakarak çok zor olduğunu düşünmeleri gayet normaldir. Benzer durum piyano çalmayı bilmeyen insanların, piyano tuşlarına baktığında da yaşanır. Böyle düşünen çoğu insana göre piyano çalmak oldukça zordur. Üzerinde bilinmeyenlerle dolu onlarca tuş vardır.

Elbette daha önce piyano çalmayı denemeyen biri için bu bir ön yargıdır. O kişinin piyanoya baktığında gördüğü şey, Çince yazılı bir metine baktığında gördüğüyle aynıdır. İkisi de bilinmezliklerle doludur. Dolayısıyla zor olduğu algılanır.

Zaman zaman bu şekilde düşünen öğrencilerim oluyordu. Bir gün onlardan biri bana bu konuda farkındalık kazandırdı. Adı İpek idi. İpek ilk derste piyanoya bakıp “bir sürü tuş var ve çok karışık görünüyor” dedi. 

İpek önyargısını oluşturan temel düşüncesini benimle paylaştığında zihnimde birden görme engelli bir öğrencimle yaptığım dersten bir sahne canlandı. 

Evde kendi kendine org çalmaya çalışıyormuş. Tuşların isimlerini biliyormuş. Piyanodaki beyaz bir tuşun ismini söyleyip çalmasını istediğimde, parmaklarıyla önce siyah tuşlara dokunuyordu ve sonra çalmasını istediğim beyaz tuşu bulup çalıyordu. Aslında bildiğimi sandığım, hatta piyano çalarken benim de kullandığım bu yöntemi gerçek anlamda görmemi sağlamıştı.

İki siyah tuşun solundaki do, iki siyah tuşun ortasındaki re…

Günlük hayatımda renkleri, şekilleri ve görme duyusuna ilişkin hiçbir kelimeyi kullanmadan konuşmanın ne kadar zor olduğunu anlamıştım. Görme engelli bir bireye uygun anlatım tarzı kullanma alışkanlığı kazanamadığımdan dolayı vicdanen rahatsız olup onunla sadece bir ders yapabilmiştim. Annesi bu rahatsızlığımı fark edip bunun sorun olmadığını, kızının alışkın olduğunu söylese de onu görme engellilerle çalıştığını öğrendiğim başka bir öğretmene yönlendirmiştim. Anlaşılan ben ona değil; o bana bir şey öğretmek için gelmişti derse. 

İpek gibi bir çok öğrencimin piyano tuşlarına baktığında gördüğü karmaşayı, görme engelli bir öğrencimden aldığım ilhamla çözüm bulduğuma emindim.

İpek’e, dersin sonunda piyanodaki beyaz tuşlara tek tek rastgele basacağımı ve isimlerini 10 saniye içinde söyleyebileceğini telkin ederek derse başladım. 

-“Piyanodaki siyah tuşları elimle göstererek; yan yana iki siyah ve yan yana üç siyah var görüyor musun?

-“Evet.”

-“Piyanodaki bütün siyah tuşlar bu şekilde sıralanıyor görüyor musun?”

-“Evet.”

-“İki siyah tuşun sol tarafındaki beyaz tuşun ismi do’dur. Şimdi sen de piyanoda başka bir do tuşu bul ve çal.”

Bunu kolaylıkla başardığını görünce piyanodaki bütün do tuşlarını bulup çalmasını istedim. Toplam kaç tane do tuşu olduğunu saymasını, ince do, kalın do tuşlarını bulup çal gibi yönergeler vererek pekiştirmesini sağladım. Çalmasını istediğim her beyaz tuşu, iki siyah ve üç siyah tuş gruplarına göre tarif edip çalmasını sağlıyordum.

Aynı zamanda bu yöntem piyano çalmaya başladıktan bir süre sonra öğrencide başarısızlık duygusu hissettiren sorunlardan başka birine de kesin çözüm sağlamıştı. Kimi öğrenciler portede gördüğü bir notayı piyanoda bulmak için çok zaman harcar. Örneğin sol tuşunu bulmak için, do’dan başlayıp sırayla, içlerinden veya göz ucuyla tek tek tuşları sayarak bulup çalarlar. Bu ilk başta en kolay yol gibi gelse de, sonraki süreçte bu alışkanlığa döndüğünde farklı zorluklar yaratır. Bu sorunu aşmaları için çözüm bulunmazsa veya bulunan çözümler işe yaramazsa, çoğunlukla eğitimleri kısa sürer. Piyano çalmanın ve nota okumanın zor olduğunu düşünürler. Evde çalışma istekleri azalır. 

Bu yöntem aynı zamanda piyano çalmaya başladıktan bir süre sonra öğrencide başarısızlık duygusu hissettiren sorunlardan başka birine de çözüm sağlamıştı. Öğrenciden bir tuşu çalması istendiğinde (örneğin sol tuşunu); do’dan başlayıp sırayla içinden sayarak veya göz ucuyla tek tek tuşlara bakarak do, re, mi, fa, sol şeklinde bulup çalması gibi. Bu durumun pekişmesi sonraki derslerde öğrenci bir parça çalarken sıklıkla yanlış tuş çalması veya okuduğu notayı çalmak için çok fazla beklemesi onda motivasyon bozukluğu yaratır. Çünkü çoğunlukla doğru tuşu bulmak için sayması gerekir. Öğrencinin tuşları sayıp saymadığını anlamak için ona bir tuşu çalmasını söylediğimde hafifçe eğilip gözlerinin tuşlar üzerinde sırayla hareket edip etmediğine bakarak kolayca anlaşılabilir.

İpek ile yaptığımız dersin sonunda İpek’in özgüveni ve motivasyonu oldukça artmıştı. Çünkü birkaç saniye içinde doğru cevap verdiği de oluyordu. Artık piyanodaki bütün beyaz tuşların isimlerini bilerek çalabiliyordu.
Daha sonra bunu oyunlaştırarak, çocukken gözlerimizi bağlayıp birbirimizi ebelemeye çalıştığımız bir oyunun ismini koyup kendi çocukluğumdan bir iz bırakmak istedim. Oyun kurallarını zaman içinde öğrencilerimle birlikte belirledik. Birkaç hafta boyunca derslerin ilk 5 dakikasında süreye karşı yarışma yapıyorduk. Saniyeler içinde doğru cevap vererek gelişimlerini izlemek ve yaşadıkları heyecanı görmek; bana doğru yolda olduğumu gösteriyordu.

Oyun Adı: KÖREBE
Ön Koşullar:
Harfleri tanıyor olmalıdır.
Sağını ve solunu bilmelidir.

 you’re ready for more info, we’d love for you to come visit us